İzmir'in girişimci köyleri

Kurdukları tarımsal kalkınma kooperatifleriyle fidancılıktan zeytinyağına, süt ve süt ürünlerinden konserveye, turizmden şarapçılığa birçok alanda marka olmayı başardılar. Hem iç piyasaya, hem de yurt dışına milyon dolarlık ürün satarak ekonomin önemli aktörleri oldular. Onlar İzmir’in girişimci köyleri.

ZEYTİNYAĞININ MARKALAŞTIRDI

 

Seferihisar Gödence Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, bugün iç piyasada en fazla markalı zeytinyağı olan kurumlardan biri. 4 markayla yoluna devam eden kooperatif, geçmişte uzunca bir süre Almanya’ya ihracat yapmış.

 

Ancak son yıllarda Avrupa’nın uyguladığı politika nedeniyle şu an askıda. Amiral gemi zeytinyağının yanında Gödence markasıyla ayrıca, ev tarhanası, ev reçeli, kuru üzüm, badem, pekmez, bal, kurutulmuş domates ve incir de yer alıyor. 1972’de Gödence’de kurulan kooperatifin bugün çevre köylerden de ortakları var.

 

180 ortağa ulaşan kooperatifin hedefinin havza kooperatifi olduğunu söyleyen Gödence Köyü Kalkınma Kooperatifi Başkanı Çağatay Özcan Kokulu, gelecekle ilgili planlarını ise şöyle özetledi: “Biz çiftçinin yaşam kalitesini yükseltmenin yanında tüketicinin de güvenli gıdaya ulaşması için çaba sarf eden bir kurumuz. Mevcut ürünlerin yanında şimdi şarapla ilgili çalışmalarımız var. Öte yandan zeytinin bir yan ürünü olan sabunu düşünüyoruz. Çevre köylerden de ortak almaya başladığımız için üretim kapasitemizi arttırıp, teknolojiye yatırım yapmayı planlıyoruz. Biz butik bir üreticiyiz.”

PEŞREFLİ’DEN AVRUPA’YA

Tire’ye bağlı Peşrefli Köyü’nde 1971 yılında 50 ortakla kurulup, bugün 170 ortağa ulaşan Tarımsal Kalkınma Kooperatifi büyük bir başarıya imza attı. Kooperatifin Peşrefli Köyü’nde bulunan konserve tesislerinde ‘Özümköy’ markasıyla üretilen 14 çeşit ürün ihraç ediliyor. Yılda yaklaşık 700 bin kutu konserveyi AB ülkelerine ihraç eden köy, ekonomiye 1 milyon Euro girdi sağlıyor. Türkiye’de Avrupa’ya ihracat yapan ilk tarımsal kooperatif olma unvanını kazanan Peşrefli Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, üretim bandında aldığı İSO 9001-2000 ve İSO 2200 kalite belgeleriyle de dikkati çekiyor. Tabii kooperatif sadece kendi köyünü kalkındırmamış. Komşusu Cambazlı Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, karadutu katma değeri yüksek ürünlere dönüştürecek tesis yatırımına gücü yetmeyince Peşrefli ile işbirliğine gitmiş. Ama Cambazlı Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi de karadutunu kendi markasıyla piyasa sunmak için çalışma yürütüyor.

CAN SUYU FİDAN OLDU

Ödemiş’e bağlı Bademli Köyü’nde bulunan Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, bugün bölgeyi Türkiye’de fidancılığın merkezi yapmış.

 

Kooperatif, fidan üretiminin yanı sıra, zeytin ve zeytinyağı ile süt ve süt ürünlerinde de önemli bir üretici konumunda. Kooperatif bugün iç piyasasının yanı sıra Ortadoğu ülkelerine, Türk Cumhuriyetleri’ne fidan satıyor. Her çeşit meyvenin Tarım Bakanlığı’ndan sertifikalı ve kontrollu fidanını üretiyor. Bademli’de yılda 8-10 milyon adet fidan üretildiği tahmin ediliyor.

 

KIYAMETTEN ÖNCE DE POPÜLERDİ

 

Eski bir Rum köyü olan Selçuk’a bağlı Şirince kırsal turizmde Türkiye’de ve dünyada tanınan bir köy. Ününe ün katan da Maya inanışına göre 21 Aralık 2012’de gerçekleşecek olan “kıyamet”te ayakta kalacağı iddia edilen yerlerden biri olarak gösterilmesiydi. Yörede yetişen meyvelerden üretilen şaraplar da yörenin doğal güzellikleriyle dolu cazibesini bir kat daha artırdı. Özellikle hacı olmak için Efes’e gelen yabancı turistler, Şirince’ye de uğramadan geçmiyor.

 

Köyde el sanatlarının çeşitli örnekleri de mevcut pazar yerinde satışa sunuluyor. Turizmin ve şarapçılığın yanı sıra şeftali, üzüm, incir gibi yöresel ürünleri de pazarlamaya devam ettiklerini söyledi.

BUNLAR DA VAR

* Kiraz’a bağlı Yağlar Köyü’nde kadınlar tarafından kurulan ve başkanından üyelerine kadar tüm kademelerinde kadınların görev yaptığı Tarımsal Kalkınma Kooperatifinin üyeleri, merkezi süt toplama sistemi ile başarılı bir model yaratmış.
* Kiraz’ın İğdeli Köyü Kooperatifi, köyün adını taşıyan markasıyla başta kaşar peyniri olmak üzere süt ürünlerinde pazarlama ağını genişletiyor.
* Seferihisar’ın Ulamış Köyü’nde kurulan Ulamış Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, bugün 176 ortağı ile zeytinyağından mandalina reçeline, enginar konservesinden mandalina suyuna kadar çeşitli ürünle ekonomilerine yön veriyor.